سطح جزییات (LOD)
اولین اصل در ساخت یک مدل سه بعدی مبتنی بر اصول BIM رعایت جزییات در ساخت المان هاست. به عنوان مثال چنانچه یک جعبه تقسیم با ابعاد دقیق مدل نشود، جانمایی آن دی دیوار کناف دچار مشکل شده یا امکان تداخل با ساختار کناف را دارد. چنانچه سرامیک و بند آن با ابعاد دقیق مدل نشود نقشه خروجی از آن که مبنای کار فرش سرامیک فضا می شود قابل استناد نخواهد بود. دقت در سطح جزییات یک المان در مدلسازی با مفهومی به نام LOD تعریف شده که محدوده ای بین 100 تا 400 را شامل می گردد.. بسته به نوع نیاز پروژه سطح جزییات هر المان تعریف می شود.
به عنوان مثال درپروژه های تاسیساتی، طبیعتا LOD المان های مکانیکال و الکتریکال بیشتر از LOD المان های معماری در نظر گرفته می شود. صرف نظر از نیازمندی پروژه، افزایش LOD برای المان های هر دیسیپلین نیازمند صرف زمان و هزینه می باشد. بنابراین در ابتدای پروژه و در ابتدای پروسه BIM مبتنی بر نیازسنجی صورت گرفته، سطح جزییات مورد نیاز به تفکیک هر دیسیپلین معین می گردد. منبع رسمی تعیین سطح جزییات که در سند ” مبانی و دستور العمل پیاده سازی فرآیند مدلسازی اطلاعات ساخت BIM در پروژه های عمرانی استان تهران” منتشر شده توسط سازمان برنامه و بودجه کشور نیز به آن استناد شده است، مدرک LOD SPECIFICATION تحت استاندراد AGC بوده که لینک دانلود آن جهت بررسی و استفاده قرار می گیرد.
لینک دانلود
ابعاد BIM
تا کنون هرآنچه در مورد BIM گفتیم تنها در بعد سوم BIM خلاصه می گردد که به اختصار BIM 3D(modeling) نام دارد . به معنای دیگر ساده ترین توقع از پروسه BIM اینست که نقشه های طراحی را تبدیل به نقشه اجرایی کند و متره دقیق ارائه کند. حالا به تفصیل در مورد ابعاد دیگر BIM سخن خواهیم گفت:
BIM 4D(TIME)
در بحث مدیریت پروژه، زمانبندی و جریان نقدینگی بیشترن اهمیت را در حوزه مدیریت دارند. یک مدیر پروژه باید بتواند پروژه خود را نسبت به اهداف زمانبندی رصد کرده و جریان نقدینگی را محاسبه کند. ارائه و بررسی این گزارش هنگامی که که جزییات کامل را شامل شود و به صورت بصری باشد میتواند راهگشای بسیاری از جلسات مدیریتی در تصمیمی گیری های کلان پروژه باشد.
بعد چهارم دقیقا گسترش مدیریت زمان است. BIM میتواند تمامی المان های مدل شده را به برنامه زمانبندی وصل کند تا دقیق ترین نوع گزارش را به تفکیک دسیسیپلین و جبهه کاری کند کند. به معنای ساده یک مدیر پروژه میتواند با در نظر گرفتن انحراف موجود از برنامه زمانبندی دقیقا بررسی کند که مثلا در سه ماه و سه روز بعد چه المانی در چه جبهه کاری در چه طبقه ای در پروژه باید اجرا شود. این گزارش به صورت بصری بوده و مدیر پروژه می تواند به صورت شماتیک پروژه خود را در آینده مورد نظر رصد کرده و برای آن تصمیم گیری کند.
BIM 5D(COST)
Cash Flow یا جریان نقدینگی در یک پروژه اهمیت بسیاری در کنترل پروژه دارد. تصور اینکه یک مدیر پروژه با احتساب انحراف از برنامه زمانبندی موجود، بتواند برنامه ای دقیق برای جریان نقدینگی پروژه داشته باشد. حالا تصور کنید مدیر پروژه بتواند به صورت دقیق بداند که مثلا برای ماه سوم تا ماه چهارم چند متر کابل ، سینی کابل، لوله آب مصرفی یا چند متر مربع پلاستر، سرامیک و … نیاز دارد.
یک مدیر پروژه با داشتن جریان نقدینگی مبتنی به متره دقیق و پویایی که از مدلسازی دارند و برنامه زمانبندی مبتنی بر مدلسازی دیگر چه نیازه به پالایش جریان پیشرفت پروژه دارد؟؟
BIM 6D(Sustanability)
صنعت ساخت و ساز امروزه جهان بیش از هر چیزی درگیر الزامات و احتیاط هاست. تصور اینکه دوباره مثل دوران انقلاب صنعتی، ابر کمپانی های ساخت و ساز بتوانند با آزادی کامل و بهره گیری از انرژی و بدون حساسیت های زیست محیطی بتواند پروژه خود را به اتمام برساند. حال تصور کنید بتوانید در ساخت یک پروژه با بررسی چرخه های زسیت محیطی اطراف، و آنالیز انرژی موجود هم در زمان ساخت هم در زمان بهره برداری در صرفه جویی در چرخه انرژی را رعایت کنید. بتوانید با آنالیز نور پروژه بر اساس مکان جرافیای آن نسبت به خورشید، در بحث روشنایی خود بدون اینکه ذره ای از استانداردهای پروژه بکاهید نور را صرفه جویی کنید. البته بعد هفتم BIM بسیار گسترده تر از این حرف هاست و پیشرفت روزافزون تکنولوژی در حال پیشرفت و گسترش این مهم است.
پروسه BIM یک پروسه پویاست. یک مدل سه بعدی زنده با وجود تمامی المان های پروژه که می تواند خودش را با هر تغییری سازگار کند وراهکاری جهت سهولت ساخت ارائه کند. شاید این پروسه در ابتدا هزینه بر تر از سیستم سنتی دوبعدی ( CAD) باشد اما بازدهی بسیار بیشتری نسبت به هزینه دارد و برای رقابت در دنیای امروز نباید نگران هزینه بود. بلکه باید درآمد را نسبت به هزینه مدیریت کرد.
BIM 7D(Facility Management)
این بعد BIM برای کارفرمایان بسیار گرانبهاست و طبیعتا پیمانکاران در مرحله ساخت به دلیل ریزه کاری های فراوان از آن می گریزند. پس از ساخت یک پروژه به تناسب اهمیت و ارزش آن پروژه پلنی جهت تعمیر و نگهدادری المان های کار شده در آن پروژه پیش بینی شده که عموما به صورت دستی بوده و نظارت و سرکشی به آن نیز در یک پروسه انسانی تعریف می شود. همین امر باعث افزایش خطا در بهره وری و کنترل می گردد.
حالا تصور کنید، یک برنامه فراگیر که قابلیت رصد بر روی کامپیوتر توسط مدیران و نصب در گوشی های تلفن همراه تیم تعمیر و نکهداری را نیز دارد و به تمام المان های مدل وصل است می تواند بر اساس اطلاعاتی که در زمان مدلسازی بر روی المان ها اعمال شده، مطابق با برنامه زمانبندی سر کشی و تعویض قطعات، تیم تعمیر و نگهداری را در زمان مقرر هدایت کرده و گزارش این تعمیر یا تعویض را به صورت بصری و دقیق بر روی مدل به مدیران ارائه دهد. یا مثلا بر اساس سرکشی های صورت گفته نیاز به به تعویض یکی از قطعات باشد.
تیم تعمیر و نگهداری می تواند این خبر را در همین برنامه به مدیر ارشد اعلام کرده و بر روی مدل موجود آن المان را مشخص کرده و با استفاده از سیستم GPS مدیر یا نفر مربوطه با سریع ترین حالت ممکن خود را مکان مشخص شده میرساند. باز هم ذکر این نکته ضروری است که یک مدلسازی مناسب با رعایت استاندارد های مورد نیاز قابلیت استفاده برای بعد هفتم BIM را دارد. حالا می توان درک کرد سازه های گرانبها و حساس چرا برای دقت و کیفیت به BIM روی می آورند.